Sẽ tốt hơn nếu như chúng ta dành nhiều lời khen ngợi hơn là sự phê bình. Tất cả con người khao khát lời khen ngợi. Dù là trẻ em hay người lớn, chúng ta cần được khen ngợi để để tiến về phía trước và suy nghĩ tích cực về cuộc sống. Khi cha mẹ khen ngợi con, đứa trẻ sẽ bắt đầu hình thành NIỀM TIN tích cực về khả năng của mình. Tương tự như vậy, khi cha mẹ chỉ trích con, đứa trẻ sẽ bắt đầu hình thành niềm tin tiêu cực, hoặc nghi ngờ, về khả năng của mình. Tuy nhiên, khen ngợi quá nhiều lại là việc làm phản tác dụng và phê bình để trẻ nhận biết được hành vi hoặc việc nào là không được cho phép và cần phải dừng làm. Phê bình như thế nào là phù hợp? Thế nào là phê bình mang tính xây dựng? Khi phê bình, phù hợp là lúc vấn đề trở nên ở mức độ cần thiết hoặc nghiêm trọng cần được kiểm điểm. Lời phê bình cần mang tính xây dựng, vậy phê bình mang tính xây dựng là gì? Phê bình mang tính xây dựng là phê bình mà không có phán xét được thể hiện một cách thân thiện, và được đánh giá là hợp lý, hợp lý và hiệu quả. Những ý kiến này dựa trên công việc của một cá nhân và có sự pha trộn của cả những quan sát tích cực và tiêu cực. Mục đích chính của phê bình mang tính xây dựng là để cải thiện kết quả công việc của con bạn. Ví dụ, trong một tình huống cụ thể, hãy nói với con nếu như con xử lý khác đi hoặc nên hỏi ý kiến bố mẹ thì mọi chuyện sẽ tốt đẹp hơn, động viên con lần này coi như con trót làm rồi, nhưng lần sau bố mẹ muốn con sẽ thay đổi để làm tốt hơn. Nói với con bạn về hậu quả của những sai lầm của chúng Một điểm quan trọng khác là chỉ phê bình về việc làm sai chứ không phải là ghét chính con người của con. Khi bạn đưa ra lời chỉ trích, hãy chắc chắn rằng con bạn hiểu rằng điều khiến bạn đau khổ là hành vi của chúng chứ không phải chính chúng. Ví dụ, nếu con bạn thường xuyên bị cuốn hút vào tivi hoặc máy tính bảng, hãy nói với chúng rằng bạn lo lắng vì xem quá nhiều có thể dẫn đến mắt bị rối loạn. Giải thích hậu quả đó và nói rằng không muốn con phải đeo kính, do vậy con nên tham gia vào các hoạt động khác lành mạnh hơn. Cho con bạn một cơ hội để sửa mình Con bạn có thể thất bại ở trường hoặc làm sai điều gì đó, mục tiêu cuối cùng của phê bình mang tính xây dựng là nhắc nhở con bạn nhận ra sai lầm của chúng và sửa chữa tương ứng. Bằng cách này, con bạn sẽ học cách chịu trách nhiệm về hành động của chính chúng trong tương lai. Khen ngợi như thế nào mới là lời khen hữu ích và không phản tác dụng? Cách khen ngợi con, khi bạn khen ngợi những nỗ lực của con bạn, hãy cố gắng: Hãy cụ thể. Thay vì chỉ đơn thuần nói câu ‘‘Con giỏi quá’’, hãy nói chi tiết và cụ thể hơn, ví dụ ‘‘Cảm ơn con đã kiên nhẫn đợi mẹ, hoặc ‘‘Cảm ơn con đã làm tốt điều này’’, tất cả những điều ân cần này sẽ khiến con bạn khắc ghi trong lòng và ghi nhớ vào những lần tiếp theo. Hãy chân thành. Những lời khen chân thành là những lời khen có thật, có nghĩa là khen những điều mà đúng sự thật, ví dụ một kỹ năng khó mà con có thể làm nhưng người khác không thể làm, những đừng nói rằng ‘‘Con là người chơi giỏi nhất thế giới’’. Nói điều này trẻ sẽ phát hiện rằng bạn đang không nói thật, thậm chí trẻ nghĩ rằng dường như chúng không có gì tốt hơn để được khen. Khuyến khích các hoạt động mới. Khen ngợi trẻ em đã thử những điều mới, như học cách đi xe đạp hoặc buộc dây giày, và không sợ phạm sai lầm. Đừng khen ngợi những điều hiển nhiên. Đừng quá khen ngợi về các thuộc tính của trẻ em, ví dụ ‘‘Bạn thật thông minh, đẹp trai, xinh đẹp’’. Tất nhiên, với người lớn như cha mẹ và ông bà sẽ thường thích nghe những điều kiểu như thế này, và điều đó cũng không sao. Nhưng nếu con bạn nghe thấy những lời khen ngợi liên tục, nó sẽ bắt đầu nghe có vẻ trống rỗng và không có ý nghĩa gì. Tập trung vào sự tiến bộ. Điều này giúp trẻ em thấy những nỗ lực của mình được đền đáp như thế nào. Nó sẽ giúp cho trẻ có động lực. Ví dụ: Lần trước con đã biết quét nhà, lần này con đã biết gấp quần áo, biết tự dọn phòng hoặc quét sạch hơn lần trước. Tránh khen ngợi kiểu so sánh. Thoạt nhìn, có vẻ như là một ý tưởng tốt để khen ngợi trẻ em vì đã thể hiện tốt hơn các bạn đồng trang lứa. Nhưng nếu sự cạnh tranh của họ trượt dốc, trẻ em có khả năng mất động lực. Về bản chất, những đứa trẻ đã quen với những lời khen ngợi so sánh xã hội trở thành những kẻ thua cuộc đáng thương. Mặt khác, khi những đứa trẻ quyết định rằng mục tiêu là vượt trội so với những đứa trẻ khác, chúng thiếu động lực nội tại cho một nhiệm vụ và thiếu những thách thức và cơ hội học hỏi. Tránh khen ngợi trẻ vì những thành tích đến dễ dàng. Có nhiều tác động tiêu cực khi người lớn khen ngợi những nhiệm vụ dễ dàng hoặc thái quá. Khen ngợi những thành tích dễ dàng được coi là đang kỳ vọng thấp hơn về năng lực của trẻ. Trẻ em thường xuyên được khen ngợi thường học cách chỉ chọn những điều mà chúng nghĩ sẽ làm hài lòng cha mẹ và tránh làm hoặc thử những điều có thể không. Trẻ sẽ quen với lời khen hơn là thử nghiệm một cái gì đó vì sợ thất bại và không được khen. Khen ngợi là con dao hai lưỡi. Nhưng nếu cha mẹ sử dụng đúng cách, nó có thể là một công cụ thúc đẩy và giúp con học tập rất mạnh mẽ. Ngược lại, phê bình và chỉ trích cũng như vậy, điều cha mẹ cần biết là khi nào cần khen ngợi và khi nào cần phê bình cho hợp lý.