Ngay khi đại dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, nhiều cơ sở đào tạo dành cho trẻ tự kỷ trên thế giới đã chuyển sang hình thức học trực tuyến. Đối với các bậc cha mẹ và giáo viên tại Việt Nam, hình thức học trực tuyến còn nhiều mới mẻ, và việc dạy trẻ tự kỷ tại nhà có thể gặp nhiều trở ngại nếu như trẻ đã quen thuộc với môi trường tại các trung tâm giáo dục đặc biệt. Vì vậy, việc giúp trẻ tự kỷ phát triển tối đa các kỹ năng thông qua việc học trực tuyến đòi hỏi sự nỗ lực bài bản của cả thầy cô và cha mẹ.  1. Tạo không gian cho trẻ học tại nhà Việc tạo ra một không gian chỉ dành cho việc học trực tuyến của trẻ sẽ giúp duy trì nhịp độ học tập đều đặn giống như khi trẻ đi học tại các trung tâm giáo dục đặc biệt. Các giáo viên có thể hướng dẫn cha mẹ chuẩn bị các bảng hiệu, nhãn dán đánh dấu khu học tập, bố trí bàn ghế, bảng, dụng cụ học tập và thậm chí là thảm trải sàn khác biệt so với các khu vực khác trong căn nhà. Cô Hannah Lawrence, người phụ trách nội dung giáo dục đặc biệt tại nhà xuất bản quốc tế Twinkl với 10 năm kinh nghiệm giảng dạy, chia sẻ: Một vài trẻ tự kỷ có thể bị kích thích tiêu cực trong các môi trường có tiếng ồn, vì vậy, việc xây dựng một không gian yên tĩnh tại nhà là điều cần thiết. Nếu như sự yên tĩnh không thể được đảm bảo, các cha mẹ có thể sử dụng tai nghe chống ồn dành riêng cho trẻ tự kỷ. 2. Xây dựng thời khóa biểu trực quan Các giáo viên và cha mẹ cũng cần xây dựng một thời khóa biểu cho các hoạt động học tập và rèn luyện kỹ năng hàng ngày thông qua việc sử dụng các từ ngữ và hình minh họa trực quan. Thời gian biểu này này nên được đặt ở nhiều khu vực khác nhau trong nhà như phòng học, phòng chơi, bếp, nhà tắm, tủ lạnh.  3. Xem xét thay đổi chương trình học Nếu cha mẹ và nhà trường quyết định chuyển sang hình thức trực tuyến, chương trình học dành cho trẻ tự kỷ ắt hẳn sẽ cần những điều chỉnh nhất định. Theo nghiên cứu từ Đại học Arizona State, Hoa Kỳ, người đào tạo giáo dục chuyên biệt cần ưu tiên một số kỹ năng trong việc xây dựng cấu trúc bài giảng trực tuyến và lồng ghép nhiều bài học khác nhau trong cùng một nội dung dạy. Ví dụ, khi trẻ trong giờ học đọc hiểu, giáo viên cũng có thể giúp trẻ tự kỷ rèn luyện kĩ năng xã hội như đặt câu hỏi, các chuyển động như đóng mở hộp đồ ăn vặt trong lúc đọc sách.  4. Thành thục các nền tảng giao tiếp trực tuyến Bạn đang tìm hiểu về các phương thức giao tiếp trực tuyến? Một số nền tảng công nghệ phổ biến nhất hiện nay đã được áp dụng có thể kể đến Zoom, Google Hangouts, Microsoft Teams. Cả giáo viên và cha mẹ cần nắm vững cách thức sử dụng và lựa chọn nền tảng phù hợp với nhu cầu của trẻ cũng như môi trường học tại nhà. 5. Sáng tạo nhiều hoạt động tương tác Làm thế nào để tăng tương tác với trẻ tự kỷ khi học trực tuyến? Hãy bắt đầu với việc thiết kế một bài thuyết trình sáng tạo và đẹp mắt. Các thầy cô có thể sử dụng phong cách tối giản hoặc tươi sáng tùy nội dung bài giảng, kết hợp các biểu tượng minh họa, phông chữ rõ ràng, cùng hiệu ứng chuyển động và âm thanh. Bài thuyết trình không cần quá dài dòng, nhưng nội dung cần dễ hiểu để giúp trẻ tiếp thu nhanh hơn. Việc chuẩn bị nhiều tài liệu bổ trợ đa dạng cũng là cần thiết để cha mẹ có thể in ra cùng học với trẻ.  6. Duy trì giao tiếp giữa cha mẹ và giáo viên Các thầy cô có thể lên lịch gọi điện cho cha mẹ mỗi đầu tuần để trình bày về các ý tưởng bài giảng. Giữa thầy cô và cha mẹ cũng nên sắp xếp các buổi trao đổi theo hình thức đóng vai để cha mẹ được trải nghiệm phương pháp học, và đưa ra phản hồi phù hợp với con trẻ. Ngoài ra, cha mẹ cũng cần được hướng dẫn cụ thể cách sử dụng những phần mềm học trực tuyến, cách bố trí không gian học tập tại nhà, hay thực hành các bài học trên lớp cùng trẻ. 7. Theo dõi sự tiến bộ của trẻ Nghiên cứu của Đại học Arizona, Hoa Kỳ chỉ ra rằng, các phụ huynh và giáo viên nên thu thập các dữ liệu về quá trình học tập và tiến bộ của trẻ tự kỷ ít nhất ba lần một tuần. Việc thu thập dữ liệu có thể thông qua hình thức ghi chú nhật ký hoặc quan sát qua máy quay phim tại nhà. Cần đảm bảo theo dõi trẻ ở tất cả các mảng như kỹ năng sống, kỹ năng giao tiếp, chứ không chỉ mảng học thuật. Qua đó, các thầy cô có thể đưa ra những nhận định về sự tiến bộ cũng như các nội dung và phương pháp cần được thay đổi để phù hợp với khả năng của trẻ. Cha mẹ cũng cần nhận biết những liên kết giữa hành vi của trẻ với chương trình học và hình thức giảng bài của giáo viên để đưa ra những đóng góp tích cực. Bài viết đã được cho phép từ tác giả nhà xuất bản giáo dục quốc tế Twinkl Việt Nam. Chi tiết xem thêm tại: https://www.twinkl.com.vn/blog/7-bi-quyet-giup-tre-tu-ky-hoc-truc-tuyen-hieu-qua